Το «σημείο του κενού» (hip vacuum sign): ένα νέο ακτινολογικό φαινόμενο στη μηροκοτυλιαία πρόσκρουση

Το σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη βλαβών στον επιχείλιο και αρθρικό χόνδρο της κοτύλης και την επικείμενη οστεοαρθρίτιδα στην άρθρωση του ισχίου. Έχει μία υψηλή επίπτωση στους νέους και δραστήριους σωματικά ασθενείς και τυπικά παρουσιάζεται με πόνο στο ριζομήριο σχετιζόμενο με την άσκηση.

Τα ακτινολογικά ευρήματα που ανευρίσκονται στο σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης είναι σχετικά συχνά. Παρατηρούνται στο 14-35% του ασυμπτωματικού πληθυσμού. Σε ασθενείς με πόνο στο ισχίο και συμπτωματικές ρήξεις του επιχειλίου χόνδρου η επίπτωση αυτή φτάνει το 90%.

Τα ακτινολογικά ευρήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ταυτοποίηση της υποκείμενης παθολογίας και οι συμβατικές ακτινογραφίες αποτελούν τη βάση της διαγνωστικής διαδικασίας. Εκτός από τις προσθιοπίσθιες προβολές χρειάζεται τουλάχιστον και μία πλάγια, και στις περιπτώσεις αυτές η προτιμότερη είναι αυτή με τον ασθενή σε βατραχοειδή θέση.

Εκτός από τα γνωστά ακτινολογικά ευρήματα του συνδρόμου μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης που έχουν περιγραφεί ευρέως στην βιβλιογραφία, έχει περιγραφεί και ένα καινούριο σημείο, το λεγόμενο «σημείο του κενού» (hip vacuum sign). Τα σημεία του κενού (vacuum phenomena) έχουν αναφερθεί σε διάφορες αρθρώσεις, όπως αυτές της σπονδυλικής στήλης, του ώμου ή του γόνατος. Μπορεί να παρατηρηθούν σε αρθρώσεις υπό έλξη ή σε εκφυλιστικές βλάβες. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως στη σπονδυλική στήλη ή τον ώμο, τα ευρήματα αυτά συνδέονται με την αστάθεια της άρθρωσης. Στην άρθρωση του ισχίου το «σημείο του κενού» είναι ευρύτατα γνωστό κατά τη διάρκεια της αρθροσκόπησης ισχίου. Ωστόσο, έως πρόσφατα δεν έχει περιγραφεί ποτέ το «σημείο του κενού» στην άρθρωση του ισχίου χωρίς έλξη.

Σε πρόσφατες δημοσιεύσεις έχει περιγραφεί το σημείο αυτό και στις συμβατικές προεγχειρητικές ακτινογραφίες και φυσικά χωρίς η άρθρωση να βρίσκεται υπό έλξη. Συγκεκριμένα έχει παρατηρηθεί κατά τη λήψη με τον ασθενή σε βατραχοειδή θέση. Το σημείο αυτό περιγράφεται ως μία ακτινοδιαυγαστική γραμμή που εμφανίζεται στο μεσάρθριο διάστημα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ποσοστό εμφάνισης του σημείου αυτού σε συμπτωματικούς ασθενείς με σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης έφτασε το 14,6%.

Είναι δύσκολο να εξηγηθεί η ύπαρξη του σημείου αυτού αλλά η ερμηνεία που κυριαρχεί σχετικά με την αιτιολογία του είναι το φαινόμενο του κενού, το οποίο προκαλείται λόγω ενός μηχανισμού εκμόχλευσης μεταξύ του κοτυλιαίου δακτυλίου και του μηριαίου αυχένα σε περιπτώσεις μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης. Σύμφωνα με αυτήν την θεωρία το εύρημα αυτό προκαλείται από ένα υπεξάρθρημα ή τουλάχιστον μία διάταση της άρθρωσης λόγω του υποκείμενου μηχανισμού μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης. Έτσι, είναι πολύ πιθανό το σημείο αυτό να σχετίζεται και με μικρού βαθμού αστάθεια της άρθρωσης του ισχίου, όπως αυτή έχει περιγραφεί στην πρόσφατη βιβλιογραφία.

Πηγή: Jörg H. Schröder, Nils Marschalek, Martin Hufeland, Carsten Perka. The ‘Hip Vacuum Sign’—a new radiographic phenomenon in femoro-acetabular impingement. J Hip Preserv Surg (2016) 3 (4): 346-351